Jak dostosować Metodę Domana do potrzeb dziecka?

Autor: Jerzy Piekarski, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Koszalinie

Każdy kto zetknął się z książkami Glenna Domana, napotka w nich kilka rozdziałów poświęconych wskazówkom wdrażania Metody Domana i jej poszczególnych technik, a w nich propozycje harmonogramów ułatwiających rodzicom, nauczycielom i terapeutom orientację w czynnościach (ich kolejności, częstotliwości, intensywności i czasie trwania). Często spotyka się opinie, że harmonogramy utrudniają zabawy Metodą Domana, ponieważ nakładają na rodziców i pedagogów dodatkową presję związaną z ich sumienną realizacją. Kiedy w harmonogramach pojawia się słowo sesja, rodzice i nauczyciele mają wątpliwości; ile należy ich wykonywać? Czy można zmienić ilość powtórzeń prezentacji? Czy można wykonać ich mniej? Czy można rozłożyć program na mniejsze części? Oczywiście, że tak - można, a nawet należy zindywidualizować program czyli dostosować go do potrzeb, możliwości i tempa uczenia się dziecka. W takim razie jaką rolę odgrywają w metodyce wczesnego nauczania i rewalidacji planowanie harmonogramy Metody Domana? Aby dobrze zrozumieć ich rolę przypomnijmy jedno z głównych założeń Metody Domana:

Nauczanie to dla dziecka dar.

,,Uczenie jest dawaniem, a wymagania są braniem. Dorośli nie powinni stawiać roszczeń dzieciom, które dopiero się uczą."

Glenn Doman

Glenn Doman podkreśla, że nauczanie powinno być dla dziecka darem od dorosłych, natomiast wszelkie sprawdzanie, poganianie i inne wymagania, to po prostu roszczenia wobec dziecka. Przeładowanie materiału, przyspieszanie tempa uczenia się, nadzieja na osiągnięcia, ambicje to także roszczenia, ponieważ każde dziecko uczy się w swoim tempie, potrzebuje czasu na odpoczynek, swobodną zabawę i bycie samoukiem. Glenn Doman na każdym kroku podkreślał, aby nie mylić Metody Domana z działaniami, które wszyscy znamy ze szkoły. Szkolne rozkłady są tak obciążone programem nauczania, że nauczyciele pędząc z materiałem, nie mają czasu, który mogliby dać uczniom na powtarzanie, utrwalanie, ćwiczenie umiejętności i popełnianie błędów. Dziecko jeszcze się uczy, potrzebuje utrwalania wiedzy, ćwiczeń, eksperymentowania, możliwości popełniania omyłek, a tymczasem nauczyciele w szkole już stawiają oceny. Dziecko nie może spokojnie ćwiczyć umiejętności pisania wypracowania, ponieważ nauczyciel nie sprawdzi pracy ,,za darmo". Bezwzględnie wstawi stopień do dziennika, a dziecko zapłaci za swoje błędy niższą oceną. Powyższe elementy rzeczywistości szkolnej przyczyniają się do przeładowania programu, ciągłego sprawdzania, nadmiernego obciążania uczniów wymaganiami i zniechęcania dzieci do nauki.

Każdy kto dobrze zapoznał się z założeniami Metody Domana, już wie, że nie przypomina ona w niczym programów szkolnych nastawionych na osiągnięcia a opartych na wymaganiach edukacyjnych na poszczególne oceny. Wczesne nauczanie propaguje dokładnie odwrotne podejście skupione na uczeniu, zabawie bez osiągnięć i wymagań. W Metodzie Domana nie liczy się wiedza ale podejście rodziców. Tylko poprzez zabawę i pozytywną interakcję można zarazić dzieci miłością do nauki. Możemy zrelaksować się i zapomieć o spędzających sen z powiek ambicjach. Wszystko czego nie uda nam się przekazać dzieciom, młodzi ludzie chętnie nauczą się sami.

Jak dostosować programy Metody Domana do potrzeb dziecka? Rola harmonogramów w Metodzie Domana.

Pomoc metodyczna

Harmonogram w Metodzie Domana ma charakter jedynie orientacyjny i powinien być dostosowany do potrzeb dziecka. Najważniejszym zadaniem harmonogramów jest pomoc metodyczna dla rodziców, klarowny plan/ogląd działań Metody Domana oraz uporządkowanie materiału. Harmonogramów nie należy traktować jako normy do przepracowania lub wymagań edykacyjnych wobec dziecka. Złotą zasadą zabawy Metodą Domana jest wskazówka:

,,Skończ, zanim dziecko będzie chciało skończyć" Glenn Doman.

Personalizacja materiału

Tabele powinno wypełniać się w sposób elastyczny, niekoniecznie wykorzystując wszystkie rubryki, a materiał dobierać w sposób spersonalizowany zarówno pod względem ilości materiału, jak i częstotliwości sesji. U najmłodszych dzieci mniej materiału, szybciej i częściej prezentowanego, oznacza lepszą i skuteczniejszą zabawę.

Monitorowanie

Dzieci uczą się coraz szybciej, dlatego hamonogramy m.in. pozwalają na monitorowanie zainteresowań, potrzeb, rozpiętości uwagi, tempa uczenia się i postępów dziecka, które mają niemałe znaczenie w utrzymaniu entuzjazmu i wysokiej motywacji zarówno malucha, jak i rodzica. Wreszcie harmonogramy pomagają uniknąć frustracji u dziecka i rodziców związanej z chaotycznym, nieuporządkowanym i nieregularnym programem, który raczej zniechęca do dalszej zabawy.

Rozkładanie programu na mniejsze części

Harmonogram pozwala na przerwanie zabawy w dowolnym momencie - można robić przerwy podyktowane sprawami rodzinnymi, zdrowotnymi, momentami gorszego samopoczucia i ponownie wrócić do zabaw, kontynuując dokładnie od tego samego miejsca, w którym nastąpiła przerwa. Dzięki harmonogramo możemy sprawnie rozbijać 1-dniową partię przygotowanych plansz na dwa lub trzy dni. W ten sposób możemy uniknąć powtarzania starego materiału, który dziecko już zapamiętało. Planowanie wbrew pozorom daje dużo więcej wolności i elastyczności, ponieważ spokojne, uporządkowane działania są mniej absorbujące, oszczędzają czas oraz dają poczucie bezpieczeństwa. Dzieci chętnie biorą dobry przykład z rodziców i nauczycieli, którzy wiedzą, co robią.

Harmonogramy

Szczegóły metodyczne zabaw programami Metody Domana znajdziemy w poradniku na stronie Metody Domana prowadzonej przez Fundację Ingenium https://www.metodadomana.org/poradnik-metodyczny.

Przykładowe harmonogramy wprowadzania kolejnych punktów programów rozwoju inteligencji Metodą Domana:

Harmonogram czytania Metodą Domana - wczesne nauczanie, rewalidacja